Als je lichaam zich zelf aannvalt

We weten al langer dat auto-immuunziekten een grote impact hebben op het lichaam. Maar wat vaak onderbelicht blijft, is wat deze ziekten doen met het hoofd – met je stemming, emoties en mentale energie. Een nieuwe, grootschalige studie uit het Verenigd Koninkrijk laat zien dat mensen met een auto-immuunziekte tot bijna twee keer zoveel kans hebben op een stemmingsstoornis zoals depressie, angst of bipolaire klachten. Het verschil is fors: 29% van de mensen met een auto-immuunziekte had ooit een diagnose van een stemmingsstoornis gekregen, tegenover 18% van mensen zonder. En dat risico blijft bestaan, ook als je jong bent, goed verdient of geen erfelijke belasting hebt.

De onderzoekers vermoeden dat het immuunsysteem hierin een belangrijke rol speelt. Bij chronische ontstekingen komen stoffen vrij die ook effect hebben op de hersenen. Je kunt het zien als een alarmsysteem dat te lang blijft loeien. Vooral bij vrouwen lijkt het mentale effect sterker. In de studie bleek dat 32% van de vrouwen met een auto-immuunziekte ooit een stemmingsstoornis had meegemaakt, tegenover 21% van de mannen. Mogelijke oorzaken zijn verschillen in hormonen, chromosomen en antistoffen. Vrouwen hebben bij depressieve klachten bovendien vaker hogere ontstekingswaarden in hun bloed, wat het verband versterkt.

Deze inzichten betekenen dat we anders moeten gaan kijken naar mensen met auto-immuunziekten. Niet alleen fysiek, maar ook mentaal. Ze hebben niet alleen last van gewrichten, darmen of huid – ook hun stemming en energie kunnen lijden onder het overactieve immuunsysteem. Daarom pleiten de onderzoekers voor een nieuwe aanpak: regelmatige screening op mentale klachten als onderdeel van de standaardzorg. Eenvoudige vragenlijsten, korte gesprekken of gerichte begeleiding kunnen al vroeg signalen opvangen en erger voorkomen.

Voor mensen met een auto-immuunziekte betekent dit vooral: je bent niet zwak als je je somber, prikkelbaar of uitgeput voelt. Die gevoelens zijn geen tekortkoming van jou – het zijn signalen van je lichaam. Je hoofd en je lijf zijn onlosmakelijk verbonden. En als we die connectie serieus nemen, kunnen we niet alleen beter behandelen, maar ook eerder herstellen. Deze studie maakt dat opnieuw glashelder: genezing begint bij erkenning.